| (1) Każdy przyjaciel mówi: «Jestem i ja twoim przyjacielem», ale zdarza się przyjaciel tylko z imienia.
|
| (2) Czyż nie jest śmiertelną udręką, gdy towarzysz i przyjaciel zmienia się w nieprzyjaciela?
|
| (3) O przewrotna skłonności! Czemu zostałaś stworzona, by okryć ziemię podstępem?
|
| (4) W pomyślności towarzysz cieszy się wraz z przyjacielem, a w czasie utrapienia staje przeciw niemu.
|
| (5) Towarzysz z przyjacielem trudzi się, by mieć pokarm, a w razie wojny chwyci za tarczę2.
|
| (6) Nie zapomnij w duszy swej o przyjacielu i nie trać pamięci o nim wśród bogactw!
|
| (7) Każdy doradca wysoko ceni swą radę, a przecież bywa i taki, który doradza na swoją korzyść.
|
| (8) Strzeż się doradcy, a najpierw poznaj, jakie są jego potrzeby, - albowiem taki na swoją korzyść doradza - czy czasem nie zyska on czegoś na tobie, jakby losem3,
|
| (9) i aby, mówiąc ci: «Dobra jest twoja droga», nie stanął z przeciwka, by patrzeć na to, co przyjdzie na ciebie.
|
| (10) Nie naradzaj się z tym, kto na cię patrzy krzywym okiem, a przed tymi, co ci zazdroszczą, ukryj zamiary!
|
| (11) [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej pracy - gdy chodzi o jakąkolwiek radę, nie polegaj na nich!
|
| (12) Natomiast z człowiekiem pobożnym podtrzymuj znajomość, a także z tym, o którym wiesz, że strzeże przykazań, którego dusza podobna do twej duszy, i kto, jeślibyś upadł, będzie współczuł tobie.
|
| (13) Następnie trzymaj się rady twego serca, gdyż nad nią nie masz nic godniejszego wiary. 14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania.
|
| (15) A ponad to wszystko proś Najwyższego, aby po drodze prawdy kierował twoimi krokami.
|
| (16) Początkiem każdego dzieła - słowo, a przed każdym działaniem - myśl.
|
| (17) Korzeniem4 zamierzeń jest serce, skąd wyrastają cztery gałęzie:
|
| (18) dobro i zło, życie i śmierć, a nad tym wszystkim język ma pełną władzę.
|
| (19) Bywa mędrzec, który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym
|
| (20) bywa mędrzec, który przez swe mowy jest znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty,
|
| (21) nie da mu Pan uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości.
|
| (22) Bywa mędrzec, który jest mądry dla siebie samego, a owoce jego wiedzy okazują się na jego ciele5.
|
| (23) Bywa mędrzec, który naród swój wychowuje, a owoce jego rozumu są niezawodne.
|
| (24) Kto jest mądry dla siebie6, napełniony będzie zadowoleniem, a wszyscy, którzy go widzieć będą, nazwą go szczęśliwym.
|
| (25) Życie człowieka ma dni ograniczone, lecz nieprzeliczone są dni Izraela.
|
| (26) Mądry uzyska chwałę7 u swego narodu, a imię jego żyć będzie na wieki.
|
| (27) Synu, w życiu doświadczaj siebie samego, patrz, co jest złem dla ciebie, i tego sobie odmów!
|
| (28) Nie wszystko służy wszystkim i nie każdy we wszystkim ma upodobanie.
|
| (29) Na żadnej uczcie nie bądź nienasycony i nie rzucaj się na potrawy!
|
| (30) Z przejedzenia powstaje choroba, a nieumiarkowanie powoduje rozstrój żołądka.
|
| (31) Z przejedzenia wielu umarło, ale umiarkowany przedłuży swe życie.
|
