| (1) Bezsenność z powodu bogactwa wyczerpuje ciało, a troska o nie oddala sen.
|
| (2) Troska nocnego czuwania oddala drzemkę, bardziej niż ciężka choroba wybija ze snu.
|
| (3) Bogacz się trudzi, aby zbierać pieniądze, a gdy przestaje, syci się rozkoszami.
|
| (4) Biedak się trudzi, nie mając środków do życia, a gdy przestaje, popada w nędzę.
|
| (5) Ten, kto złoto miłuje, nie ustrzeże się winy, a ten, kto goni za zyskami, przez nie zostanie oszukany.
|
| (6) Wielu złoto doprowadziło do upadku, a zguba ich stała się jawna.
|
| (7) Jest ono zasiekami z drzewa na drodze tych, co za nim szaleją, a kto jest głupi, w nich uwięźnie.
|
| (8) Błogosławiony bogacz, którego znaleziono bez winy, który nie gonił za złotem.
|
| (9) Któż to jest? Wychwalać go będziemy, uczynił bowiem rzeczy podziw wzbudzające między swoim ludem.
|
| (10) Któż poddany pod tym względem próbie został doskonały? Poczytane mu to będzie za chlubę. Kto mógł zgrzeszyć, a nie zgrzeszył, uczynić źle, a nie uczynił?
|
| (11) Dobra jego zostaną utwierdzone, a zgromadzenie opowiadać będzie jego dobrodziejstwa.
|
| (12) Zająłeś miejsce przy stole suto zastawionym? Nie otwieraj nad nim gardzieli i nie wołaj: «Jakże wiele na nim!»
|
| (13) Pamiętaj, że źle jest mieć oko chciwe. Cóż między rzeczami stworzonymi gorszego nad takie oko, które z powodu każdej rzeczy1 napełnia się łzami.
|
| (14) Po to, co ktoś sobie upatrzył, nie wyciągaj ręki i nie pchaj się wraz z nim do półmiska!
|
| (15) Osądzaj sprawy bliźniego według swoich własnych i nad każdą sprawą się namyśl!
|
| (16) Jedz, co leży przed tobą, jak człowiek, nie bądź żarłoczny, abyś nie wzbudził odrazy.
|
| (17) Przez dobre wychowanie pierwszy zaprzestań [jedzenia], nie bądź nienasycony, byś kogo nie zraził.
|
| (18) Jeśli zajmiesz miejsce między wieloma, nie wyciągaj ręki jako pierwszy spomiędzy nich.
|
| (19) Jakże mało wystarcza człowiekowi dobrze wychowanemu, na łóżku swym nie będzie ciężko oddychał.
|
| (20) Zdrowy jest sen [człowieka], gdy ma umiarkowanie syty żołądek, wstaje on wcześnie, jest panem samego siebie. Udręka bezsenności, bóle żołądka i kolki w brzuchu - u łakomego człowieka.
|
| (21) A jeśli byłbyś zmuszony do jedzenia, wstań, zrzuć to na uboczu2, a ulżysz sobie.
|
| (22) Słuchaj mnie, synu, i nie gardź mną, w końcu uznasz słowa moje za słuszne. We wszystkich czynach swych bądź uważny, a żadna choroba nie zbliży się do ciebie.
|
| (23) Wargi wychwalać będą tego, kto hojny jest na ucztach, i prawdziwe jest świadectwo o jego szlachetności.
|
| (24) Miasto będzie szemrać przeciw skąpemu na ucztach i świadectwo o jego sknerstwie jest prawdziwe.
|
| (25) Przy piciu wina nie bądź zbyt odważny, albowiem ono zgubiło wielu.
|
| (26) Jak w kuźni próbuje się twardość stali zanurzając ją w wodzie, tak wino doświadcza przez bójkę serca zuchwalców.
|
| (27) Wino dla ludzi jest życiem, jeżeli pić je będziesz w miarę. Jakież ma życie ten, który jest pozbawiony wina? Stworzone jest ono bowiem dla rozweselenia ludzi.
|
| (28) Zadowolenie serca i radość duszy daje wino pite w swoim czasie i z umiarkowaniem.
|
| (29) Udręczeniem dla duszy jest zaś wino pite w nadmiernej ilości, wśród podniecenia i zwady.
|
| (30) Pijaństwo powiększa szał głupiego na jego zgubę, osłabia siły i sprowadza rany.
|
| (31) Na uczcie przy piciu nie rób wymówek bliźniemu ani nie lekceważ go z powodu jego wesołości nie mów mu słów obelżywych ani nie drażnij go żądaniem zwrotu [długu]!
|
